Κάτω Πλάτρες
Οι Κάτω Πλάτρες είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού και απέχει 42 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού. Το χωριό βρίσκεται κτισμένο σε πανοραμική θέση στη καρδιά του Τροόδους και αποτελεί κυκλοφοριακό κόμβο οποίος συνδέει τα χωριά της Μαραθάσας, το Τροόδος, τη Λεμεσό και την Πάφο.
Από συγκοινωνιακής άποψης οι Κάτω Πλάτρες συνδέονται με το χωριό Φοινί στα βόρεια, με της Πάνω Πλάτρες στα βορειοανατολικά και με το χωριό Μανδριά στα νοτιοδυτικά.
Το χωριό βρίσκεται κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 920 μέτρα και δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 810 χιλιοστόμετρα. Στη περιοχή του χωριού καλλιεργούνται αμπέλια οινοποιήσιμων ποικιλιών καθώς επίσης και διάφορα φρουτόδεντρα (κερασιές, μηλιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές, ροδακινιές). Η μεγαλύτερη έκταση του χωριού είναι ακαλλιέργητη και σε αυτή φυτρώνει άγρια φυσική βλάστηση. Μέρος της διοικητικής του έκτασης καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος του Τροόδους. Αρκετοί κάτοικοι του χωριού ασχολούνται με τον τουρισμό, την ξυλουργία, την μελισσοκομία και αρκετοί εργάζονται σε ξενοδοχεία στις Πάνω Πλάτρες.
Σύμφωνα με μια άποψη η ονομασία του χωριού προέρχεται από την λέξη πράτρια – πράτρα (πωλήτρια) από το γεγονός ότι κάποια υφάντρα κατοικούσε αρχικά εκεί, που ύφαινε και πωλούσε τα έργα της. Περισσότερες υφάντρες έδωσαν την ονομασία πράτριες – πράτρες από όπου και το σημερινό Πλάτρα και Πλάτρες.
Ωστόσο η ονομασία στον πληθυντικό Πλάτρες χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται επειδή οι Πλάτρες είναι δύο: οι Πάνω και οι Κάτω.
Παλαιότερα το χωριό ήταν γνωστό με την ονομασία Τορνάρηδες επειδή οι κάτοικοι του χωριού τόρνευαν και επεξεργάζονταν διάφορα αντικείμενα.
Οι Κάτω Πλάτρες δεν αναφέρονται σε καμιά μεσαιωνική πηγή και φαίνεται ότι είναι χωριό νεώτερο των Μεσαιωνικών χρόνων. Ωστόσο οι Κάτω Πλάτρες είναι κατά πολύ αρχαιότερες των Πάνω Πλατρών. Οι Κάτω Πλάτρες ήταν αρχικά μικρός οικισμός αγροτών που ασχολούντων και με την κατασκευή αγγείων (Εξ ου και η ονομασία Τορνάρηδες, από τον Τόρνο, το τροχό του αγγειοπλάστη / τορνάρη).
Η δημιουργία αρχικά του Συμβουλίου Βελτιώσεως Κάτω Πλατρών από το 1989 μέχρι το 1999 και με την μετονομασία του σε Κοινοτικό Συμβούλιο και με την ψύφιση του νόμου περί κοινοτήτων Ν86(1)/1999, συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην πρόοδο και ανάπτυξη της κοινότητας. Βελτιώθηκαν και ασφαλτοστρώθηκαν δρόμοι, επεκτάθηκε σε μεγάλο βαθμό το υδρευτικό δίκτυο, και έγιναν αρκετά εξωραϊστικά έργα.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ραγδαία οικιστική ανάπτυξη η οποία επεκτείνεται σε ακτίνα τριών περίπου χιλιομέτρων από τον πυρήνα του χωριού τόσο προς τα Μανδριά όσο και προς το Φοινί και της Πάνω Πλάτρες. Και αυτό γιατί οι κάτοικοι, τόσο οι ντόπιοι όσο και οι ξένοι που κτίζουν στο χωριό, βρήκαν την περιοχή σαν ιδανικό μέρος από πλευράς φυσικής ομορφιάς, πανοραμικής θέας, δροσερό κλίμα, ήσυχο περιβάλλον όπου το κελάδημα των αηδονιών σε κάνουν να νιώθεις απέραντη γαλήνη και ηρεμία, εξ ου και ο μεγάλος ποιητής Γεώργιος Σεφέρης αναφέρει στο ποίημα του «Ελένη» ότι τα αηδόνια δεν σε αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες.
Εκκλησίες
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται κάπου στο κέντρο του χωριού. Πετρόκτιστη αλλά σοβατισμένη και ασπρισμένη εξωτερικά. Κτίστηκε περί τον 18 ο με 19 ο αιώνα. Περιτριγυρισμένη από ένα μεγάλο αυλόγυρο και αρχιτεκτονικά κτισμένη σε γοτθικό ρυθμό. Εσωτερικά, μπαίνοντας θα συναντήσεις το πολύ παλιό πάτωμα, στρωμένο από τετραγωνισμένες πλάκες. Το πολύ παλιό ξύλινο και σκαλιστό εικονοστάσι του, κατασκευάστηκε το 1898, σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει σε αυτό, αποτελώντας τον όμορφο πλούτο του ναού. Οι εικόνες των Αγίων είναι ενσωματωμένες σ' αυτό. Τα παλιά ψαλτήρια καταστράφηκαν και το 1974 κατασκεύασαν καινούργια από ξύλινο υλικό. Από την δυτική είσοδο του ναού, προχωρώντας προς την Αγία Τράπεζα, στα αριστερά θα προσέξεις τον ξύλινο σκαλιστό άμβωνα, όπου βγαίνει ο διάκος για να διαβάσει το ευαγγέλιο. Στο εσωτερικό του, ο ναός είναι επίπεδος και υπάρχει γυναικωνίτης. Μπορεί να φιλοξενήσει γύρω στους 200 πιστούς.
Παλιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου
Λίγο πιο κάτω από την κεντρική εκκλησία, στο κέντρο δηλαδή του χωριού Κάτω Πλάτρες, βρίσκεται η παλιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Μικρό και απέριττο εκκλησάκι. Κτισμένο με πέτρα, αλλά εξωτερικά είναι σοβατισμένο και από πάνω ασπρισμένο. Η καμπάνα του στηριζόταν πάνω σε κοντινό δέντρο. Αργότερα το δέντρο λύγισε και αναγκάστηκαν να κατασκευάσουν κτιστούς κίονες και να στηρίξουν την καμπάνα.
Όταν κτίστηκε η κεντρική εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, ο εξοπλισμός από το εκκλησάκι μεταφέρθηκε εκεί και ο ναός έμεινε άδειος. Το εκκλησάκι λοιπόν, από το 1930 λειτουργούσε ως σχολείο με τρεις τάξεις και σαράντα μαθητές. Αργότερα κτίστηκε σχολείο και το εκκλησάκι παραμελήθηκε. Φιλοξενούσε ακόμα και ζώα για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το 1974 άρχισαν να το ξαναδημιουργούν εσωτερικά. Έφτιαξαν ένα απλό ξύλινο εικονοστάσι. Τα ψαλτήρια δεν ήσαν ολοκληρωμένα, απλά κατασκεύασαν το δάπεδό τους. Οι λιγοστοί σκάμνοι βέβαια, όσοι περίσσεψαν από την κεντρική εκκλησία επιστράφηκαν στο εκκλησάκι. Η τετραγωνισμένη στέγη του, εσωτερικά φέρει ξύλινες φαρδιές σανίδες, σαν διακοσμητικό στοιχείο.
Το εκκλησάκι λειτουργεί δύο φορές τον χρόνο. Της Διακαινησίμου (Δευτέρα της Λαμπρής) και 26 του Δεκέμβρη, της Συνάξεως της Παναγίας.
ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ «Καστρόβουνος»
Στα δυτικά του χωριού, υπάρχει το Μονοπάτι της Φύσης «Καστρόβουνος», ένα μονοπάτι εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς. Το μονοπάτι έχει μήκος περίπου 800μ. και βρίσκεται σε υψόμετρο 900 με 1000 μέτρα.
To μονοπάτι αποτελεί μέρος του Εθνικού Δασικού Πάρκου του Τροόδους. Ο επισκέπτης κατά την περιήγηση του στο Μονοπάτι «Καστρόβουνος» μπορεί να απολαύσει τόσο την πλούσια βλάστηση που υπάρχει στο Εθνικό Δασικό Πάρκο όσο και τη μαγευτική θέα «που διακρίνεται μέσα από τις πλούσιες συστάδες».
Ας συνεχίσουμε την «περιπλάνηση» μας στο Μονοπάτι «Καστρόβουνος» όπως αυτή παρουσιάζεται σε σχετικό φυλλάδιο του Κοινοτικού Συμβουλίου Κάτω Πλατρών:
«Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο μονοπάτι επικεντρώνεται στη γύρω βλάστηση η οποία αποτελείται κυρίως από Πευκοδάση Τραχείας Πεύκης (Pinus brutia).Στον υπόροφο υπάρχει η ενδημική Λατζιά (Quercus alnifolia), η Τρεμυθιά (Pistacia terebithus) και πολλοί άλλοι θάμνοι και πόες.
Κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας του ο εκδρομέας μπορεί να ξαποστάσει σε διάφορα σημεία θέας όπου προσφέρεται σε πολλές περιπτώσεις, πανοραμική θέα όπου μπορείτε να πάρετε εξαιρετικές φωτογραφίες για το αρχείο σας από την Κυπριακή φύση και ύπαιθρo».
